Pomoc i Baza wiedzy

Aplikacja Navifleet ocenia zachowania kierowcy podczas rzeczywistych sytuacji na drodze. W wykrywaniu złych zachowań wykorzystywane są dane z pojazdu (prędkość, położenie gazu, obroty silnika), dane lokalizacyjne oraz dane uzupełniające, takie jak nachylenie terenu i ograniczenia prędkości według znaków.

W oparciu o powyższe informacje powstał algorytm oceniający przejazd kierowcy z perspektywy sześciu czynników. Należą do nich: Przyspieszanie, Hamowanie, Biegi, Postoje, Prędkość, Gaz-Hamulec.

Schemat działania algorytmu oceniającego styl jazdy

Przyspieszanie

Zgodnie z zasadami ekojazdy, powinno się przyspieszać zdecydowanie i płynnie z pedałem gazu wciśniętym maksymalnie do 60-70%. Gwałtowne przyspieszenia, po przekroczeniu pewnej intensywności zużywają więcej paliwa niż to potrzebne do rozpędzenia pojazdu i na tej podstawie naliczane są błędy. Na wielkość błędu wpływ ma także zakres prędkości początkowej i końcowej oraz czas wykonywania tego manewru. Warto pamiętać, że nachylenie terenu również ma olbrzymi koszt na zużycie paliwa podczas przyspieszania, więc także ten czynnik jest ujęty w ocenie. Mówiąc w skrócie punkty karne za zbyt gwałtowne przyspieszanie są proporcjonalne do zakresu prędkości, czasu trwania manewru i terenu, w jakim został wykonany.  

Obliczona ocena bazuje na proporcji między skalą popełnionych błędów, a przebytym dystansem, co oznacza że pojedyncze przypadki nie wpłyną negatywnie na wartość oceny.

Poniżej przedstawiono przykładowe błędy w tej kategorii.

Hamowanie

Wartość błędu jest obliczana indywidualnie dla każdego przypadku i jest proporcjonalna do intensywności hamowania oraz zakresu wytraconej prędkości.

Kierowca jest pozytywnie oceniany, jeśli wykonuje hamowanie w sposób delikatny (np. hamowanie silnikiem), z dużym wyprzedzeniem. W takich przypadkach docenia się zdolności kierowcy do przewidywania sytuacji na drodze i umiejętność oszczędzania klocków i tarcz hamulcowych. Warto także wspomnieć, że wczesne zdejmowanie nogi z gazu, które towarzyszy delikatnemu hamowaniu przekłada się także na oszczędność w paliwie. Negatywnie oceniane są hamowania średnio i bardzo intensywne, czyli takie w których kierowca zbyt późno dostrzegł konieczność obniżenia prędkości. 

Oprócz zakresu zmiany prędkości ocena uwzględnia także stopień nachylenia terenu. Dla przykładu, gwałtowne hamowanie pod górę jest traktowane łagodniej niż gwałtowne hamowanie w terenie płaskim. Wynika to z faktu, iż podczas jazdy swobodnej pod górę samochód szybciej wytraca prędkość przez co wyższa intensywność  hamowania nie wynika z błędnego manewru kierowcy, lecz z normalnych zachowania pojazdu, na które nie mamy wpływu, a które wprost wynikają z zasad fizyki.

Ocena w tej kategorii również porównuje wykryte błędy z dystansem, jaki kierowca pokonał. Jeśli zdarza mu się popełnić dany błąd raz na jakiś czas (np. pieszy wtargnął na jezdnię) to pojedyncze przypadki nie będą miały istotnego wpływu na ocenę.

Przykładowe błędy w kategorii Hamowanie:

Prędkość

Badania drogowe, jakie przeprowadziliśmy pokazują, że optymalna prędkość jazdy waha się w okolicy 70km/h. Prędkością optymalną nazywamy taką, która generuje najniższe spalanie. Wprawiona w ruch masa pojazdu ma wtedy najmniejsze opory toczenia, a opory aerodynamiczne nie są jeszcze aż tak uciążliwe. W związku z tym, w tej kategorii za błąd jest uznawana jazda z prędkością wyższą niż optymalna oraz wyższą niż pozwala na to ograniczenie widniejące na znakach. Kierowca jest karany tylko w przypadku, gdy jedzie szybciej niż pozwalają na to znaki i szybciej niż wynosi prędkość optymalna.  Oznacza to, że  choć jest to droższe - zalecamy jeździć szybko, jednak nie szybciej niż pozwala na to ograniczenie prędkości. 

Na  życzenie użytkownika, w konfiguracji oceniania prędkości, może zostać wprowadzony parametr “Maksymalna zalecana prędkość jazdy”. Jego wartość zastępuje ograniczenia prędkości na danej drodze. Jazda z prędkością wyższą niż zalecana (nawet, jeśli znaki pozwalają na więcej) będzie skutkowała naliczaniem błędu.

Warto zaznaczyć, że kierowca nie jest karany za niewielkie swobodne rozpędzenie pojazdu przed zbliżającym się wzniesieniem (maksymalnie o 15 km/h ponad limit), ponieważ z perspektywy ekonomiki jazdy jest to zalecane działanie. 

Aplikacja  oprócz czasu trwania przekroczenia, do obliczenia punktów karnych uwzględnia także nachylenie terenu. Im bardziej pod górę, tym większy błąd jest dopisywany do konta kierowcy. 

Warto dodać, że w ocenie kierowcy uwzględniona jest proporcjonalność wykrytych błędów do przebytych kilometrów, dlatego pojedyncze wystąpienia praktycznie nie mają dużego wpływu na ocenę. Przecież każdemu się może zdarzyć :)

Przykładowe błędy w kategorii Prędkość:

Gaz-Hamulec

W tej kategorii szczególnie oceniana jest skłonność kierowcy do unikania niepotrzebnego rozpędzania się. Z perspektywy kosztów eksploatacyjnych rozpędzanie pojazdu, a następnie w wyhamowanie go w odstępie kilkunastu sekund jest bardzo niepożądane. Po pierwsze rozpędzanie pojazdu zużywa więcej paliwa niż utrzymywanie stałej prędkości. Po drugie hamowanie nogą przyspiesza zużycie hamulców i skraca ich żywotność. Skoro w krótkim czasie kierowca przyspieszył o 30 km/h, a następnie wytracił. Z tego powodu dynamiczne przyspieszenia, po których niemal natychmiast następuje wyhamowanie mają negatywny wpływ na ocenę kierowcy. Wartość błędu dla każdej sekwencji “gaz-hamulec” jest obliczana na podstawie różnych parametrów, m.in. zakresu zmarnowanej prędkości oraz intensywności tych manewrów. 

Ocena uwzględnia także ukształtowanie terenu oraz infrastrukturę drogową, dzięki czemu kierowca nie jest karany za poprawną jazdę np. od jednej sygnalizacji świetlnej do drugiej lub prawidłowe pokonywanie wzniesień (rozpędzanie z góry, zwalnianie pod górę). 

Pojedyncze błędy w tej kategorii również nie są istotne - czasami trzeba wyprzedzić inny samochód lub traktor. Ocena uwzględnia stosunek między skalą popełnianych błędów oraz długości pokonanej trasy.

Przykładowe błędy w kategorii Gaz-Hamulec:

Biegi

Jazda na biegu niższym niż zalecany w samochodzie z manualną skrzynią biegów zużywa ok. 5% więcej paliwa. W samochodach ze skrzynią automatyczną podobny efekt uzyskuje się przez nadmierne wykorzystywanie tzw. trybu “Sport”. W obu tych przypadkach silnik pracuje na wyższych niż potrzeba obrotach silnika, co przekłada się na wysokie spalanie. Z tego powodu aplikacja negatywnie ocenia dłuższą jazdę na zbyt niskim biegu, co skutkuje pracą silnika na zbyt wysokich obrotach. Aby dana sytuacja została zakwalifikowana jako jazda na zbyt niskim biegu musi trwać co najmniej 7 sekund. Oznacza to, że redukcja biegu podczas wyprzedzania lub podjazdu pod wzniesienia nie są uznawane przez aplikację jako błędne zachowania.

W ocenie ujęte jest nachylenie terenu, co gwarantuje, że kierowca nie zostanie ukarany za hamowanie biegami (również ze wzniesienia) oraz podjazd pod wzniesienie  na zredukowanym biegu.

Przykładowe błędy w kategorii Biegi:

Postoje

Praca silnika na postoju jest bardzo wyraźną formą marnotrawienia paliwa (ok. 1 l/h w samochodach osobowych i 2 l/h w ciężarowych). Wśród najczęściej popełnianych błędów jest rozgrzewanie silnika przed ruszeniem w trasę oraz chłodzenie silnika po jeździe autostradowej. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku da się tego uniknąć i po prostu nie pozwalać, aby silnik był uruchomiony na postoju. Ostatnią kategorią oceny są postoje.

Kierowca jest karany za postój z włączonym silnikiem dłuższy niż 60 sekund. Oznacza to, że punkty karne nie są przypisywane kierowcy za postój wymuszony warunkami drogowymi - w jeździe w korku, w oczekiwaniu na zielone światło lub w oczekiwaniu na włączenie się do ruchu.

Jak określana jest potencjalna oszczędność paliwa?

Potencjalna oszczędność paliwa jest estymowana przez algorytm Navifleet i stanowi wartość przybliżoną. Wartość ta jest określana na podstawie przeprowadzonych prób drogowych (badań), za pomocą których  ustaliliśmy  jak poszczególne błędy kierowców wpływają  na zużycie paliwa.

Wynikiem tych badań jest algorytm, który wykrywa ewidentne błędy kierowców i określa ile  paliwa kosztowało popełnienie tego  błędu. Estymacja opiera się o dane telematyczne z pojazdu, które dzięki odpowiedniemu próbkowaniu pozwalają wykryć początek i koniec danego zdarzenia z dokładnością do jednej sekundy. Oprócz danych telematycznych algorytm wykorzystuje numeryczny model terenu oraz mapę lokalnych ograniczeń prędkości na podstawie znaków drogowych. Dzięki temu estymacja jest maksymalnie zbliżona do wartości rzeczywistych. 

Na podstawie powyższych danych, aplikacja Navifleet prezentuje  Źródła strat paliwa, co stanowi informację na temat najbardziej kosztownych dla firmy błędów za kierownicą. Innymi słowy wykres prezentuje łączną ilość zmarnowanego paliwa z podziałem na ich przyczynę, czyli kategorię nieekonomicznych zachowań.